
Sztuka Powstawania Szklanego Rękodzieła - od tradycji do nowoczesności
Share
Wstęp
Szkło to materiał, który od wieków fascynuje ludzi swoją pięknością i wszechstronnością. Od starożytnych czasów szkło było wykorzystywane do tworzenia różnych przedmiotów, od ozdób po naczynia codziennego użytku. Współcześnie szklane rękodzieło stało się niezwykle popularne, a techniki jego tworzenia ewoluowały wraz z postępem technologicznym. W tym artykule przyjrzymy się bliżej rodzajom szkła, technikom barwienia oraz formowania tego materiału.
Rodzaje szkła
Szkło to materiał amorficzny, który powstaje w wyniku schłodzenia roztworu silikatów. W zależności od składu chemicznego i procesu produkcji wyróżnia się kilka rodzajów szkła:
- Szkło sodowe: Jest to najczęściej spotykany rodzaj szkła, zawierający tlenek sodu. Szkło sodowe jest tanie w produkcji i powszechnie stosowane w przemyśle szklarskim
- Szkło ołowiowe (kryształ): Zawiera tlenek ołowiu, który nadaje mu wyższą gęstość i lepszą przejrzystość. Szkło ołowiowe jest często używane w produkcji luksusowych naczyń i ozdób
- Szkło borokrzemowe: Zawiera tlenek boru, co nadaje mu wyższą odporność na temperaturę i korozję. Szkło borokrzemowe jest powszechnie stosowane w laboratoriach i kuchniach
- Szkło kwarcowe: Zbudowane głównie z dwutlenku krzemu, charakteryzuje się wysoką odpornością na temperaturę i promieniowanie. Szkło kwarcowe jest wykorzystywane w optyce i elektronice

Krótka historia szkła
Szkło jako surowiec pojawiło się po raz pierwszy na Środkowym Wschodzie – w Egipcie i Mezopotamii. Technologie jego wytwarzania, w tym najbardziej popularną – wydmuchiwanie – wynaleziono w Lewancie (wschodnie wybrzeże Morza Śródziemnego). W XIII wieku przed naszą erą istniały już fabryki produkujące szkło
Techniki barwienia szkła
Barwienie szkła jest procesem, który pozwala nadać mu różne kolory i odcienie. Istnieją dwie główne metody barwienia szkła:
- Barwienie metalicznymi tlenkami: Dodawanie tlenków metali do szkła w trakcie jego produkcji pozwala uzyskać różne kolory. Na przykład, tlenek miedzi nadaje szkle kolor niebieski, a tlenek żelaza – zielony.
- Barwienie substancjami organicznymi: W niektórych przypadkach szkło może być barwione substancjami organicznymi, choć ta metoda jest mniej powszechna ze względu na ograniczoną trwałość kolorów.

Techniki formowania szkła
Formowanie szkła to proces, który wymaga umiejętności i precyzji. Istnieją różne techniki formowania szkła, w zależności od efektu końcowego:
- Dmuchanie szkła: Jest to najstarsza i najbardziej tradycyjna metoda formowania szkła. Szkło jest dmuchane przez szklarza za pomocą metalowej rury, tzw. fajki.
- Formowanie w piecu: Szkło jest umieszczane w specjalnym piecu, gdzie jest nagrzewane do temperatury, w której staje się plastyczne. Następnie szkło jest formowane za pomocą specjalnych narzędzi.
- Formowanie na tłoczniku: Szkło jest wlewane do metalowych form, gdzie jest kształtowane pod wpływem ciśnienia.
- Laminowanie: Szkło jest składane z kilku warstw, co pozwala uzyskać efekt przezroczystości i trwałości.
- Płaskie szkło: Szkło jest wytwarzane w postaci płaskich arkuszy, które mogą być później cięte i formowane zgodnie z potrzebam

Techniki dekoracyjne
Oprócz podstawowych technik formowania i barwienia, istnieją również techniki dekoracyjne, które pozwalają nadać szklanym przedmiotom wyjątkowy wygląd:
- Grawerowanie: Szkło jest grawerowane za pomocą specjalnych narzędzi, co pozwala uzyskać precyzyjne wzory i napisy.
- Pisakowanie: Szkło jest malowane farbami szklarskimi, które są później wypalane w piecu, aby uzyskać trwałość.
- Złocenie i srebrzenie: Szkło jest pokrywane cienką warstwą złota lub srebra, co nadaje mu luksusowy wygląd.

Podsumowanie
Szkło to materiał niezwykle wszechstronny, który może być kształtowany i barwiony na wiele różnych sposobów. Od tradycyjnego dmuchania szkła po nowoczesne techniki laminowania, każda metoda pozwala stworzyć unikalne i piękne szklane rękodzieło. Współcześni szklarze kontynuują tradycje swoich poprzedników, jednocześnie wprowadzając nowe technologie i pomysły, dzięki czemu szklane rękodzieło pozostaje żywą i rozwijającą się sztuką.
Źródła
- R-K Glass: Rodzaje i typy szkła
- Zakład szklarski: Najpopularniejsze rodzaje szkła
- Wikipedia: Szkło
- ZPE: Szkło – tworzywo o długich tradycjach i jeszcze większej przyszłości
- FIDE.pl: Najpopularniejsze rodzaje szkła
- Bryk.pl: Charakterystyka szkła
- Opracowania.pl: Szkło i jego rodzaje